“Omgangskunde is een combinatie van psychologie, sociologie en filosofie. Eerder stond het vak als ‘sociale vaardigheden’ omschreven op het rooster, maar ik zie het vak breder. Mijn lessen zijn in feite terug te voeren tot één vraag: ‘hoe hebben je gevoel en gedachten invloed op je gedrag’? Als docent wil ik leerlingen voortdurend aan het denken zetten.”

Reflecteren
“Ik werk steeds in blokken aan een bepaald thema, zoals identiteitsvorming, morele dilemma’s of veilig online gedrag. Naast een beetje theorie, zet ik vaak een werkvorm in. Laatst gaf ik de leerlingen een stok, die ze met hun vinger naar beneden moesten laten zakken. Op de een of andere manier gaat die stok juist omhoog. Op dat moment gebeurt er héél véél bij onze leerlingen. De een wordt boos en de ander loopt gefrustreerd weg. Dat gedrag observeer ik en geef ik meteen aan ze terug: ’Wat gebeurt er in je lijf? Wat gebeurt er bij je klasgenoten als je zo reageert?’ Ze op die manier een spiegel voorhouden, werkt.”

Heel vrij
“Leerlingen hebben aanvankelijk weerstand tegen mijn vak. Voor mijn tijd waren er veel personele wisselingen en was er geen duidelijke leerlijn. Die ben ik nu aan het ontwikkelen. Bovendien zijn leerlingen gewend aan andere docenten die heel gestructureerd werken; volgens een standaard lesopbouw. Mijn vak is veel ‘vrijer’; er is geen vast stramien. Dat vinden ze soms wat ingewikkeld.” 

Ruis in mijn hoofd
“Vooral het doel van een oefening vinden ze lastig te begrijpen, maar als ze het wél doorhebben en opgedane kennis zelfs toepassen in een andere les; dat vind ik fantastisch! Zo hadden we een keer een blokje over communicatie, dat ging over de zender, ontvanger, boodschap en ruis. Toen kreeg ik in de lerarenkamer van een collega te horen, dat een leerling tegen hem had gezegd: ‘meneer, je veroorzaakt heel de tijd ruis in mijn hoofd’. We moesten allebei lachen. Geweldig toch?” 

Focussen op wat goed gaat
“Hoe vaker leerlingen reflecteren op hun eigen gedrag, hoe beter het gaat. Feit is wel, dat het bij ons op school in kleinere stappen gaat dan op andere scholen. Sommige leerlingen komen uit schrijnende situaties. Als ze dan toch aanwezig zijn en meedoen in de les, dan vind ik dat heel fijn. We werken hier Positive Behavior Support, een gedragsaanpak waarmee we het sociaal gedrag van leerlingen bevorderen en een zo veilig mogelijke leeromgeving creëren. We concentreren ons vooral op wat goed gaat bij leerlingen. Zien we positief gedrag bij een kind? Dan benoemen we dat en delen een compliment uit. Dan zie je ze groeienhoor!”

Goede voorlichting
“Seksuele vorming vind ik heel belangrijk, dus geef ik dat in elk leerjaar en dan ook nog eens een maand lang. Seksueel geweld is een groot probleem in Nederland; ik hoor het om me heen, lees het in de krant, zie het in het nieuws. Goede voorlichting is de basis. Daar maak ik me graag sterk voor.” 

Respectvol
“Door met elkaar het gesprek aan te gaan, kun je zoveel meer bereiken. Nog niet zo lang geleden ontstond er in de klas een goede discussie rondom het woord ‘neger’. Een uitermate precair onderwerp dat door de leerlingen heel respectvol behandeld werd. Vanuit hun verschillende etnisch-culturele achtergronden bespraken ze met elkaar hoe ze zelf hun kleur en afkomst ervaarden en wat je wel en niet kunt zeggen. Het werd een prachtige uitwisseling van allerlei ervaringen en standpunten. Ik zou willen dat er in heel Nederland zulke gesprekken worden gehouden. Dat gun ik iedereen!”